پارازیتوییدهای‌ تخم سن گندم (Eurygaster integriceps Puton) و درصد پارازیتیسم تخم در منطقه کورائیم استان اردبیل

سن گندم، Eurygaster integriceps Puton، آفت اصلی گندم در منطقه کورائیم استان اردبیل می‌باشد. در این تحقیق طی سال‌های 1386 و 1387 گونه‌های پارازیتویید تخم سن گندم در منطقه کورائیم جمع‌آوری و شناسایی شدند. همچنین درصد پارازیتیسم تخم در 14 محدوده تعریف‌ شده مختلف در این منطقه تعیین گردید. محدوده‌های 1 تا 3 در مزارع با کشت آبی گندم با وجود گونه‌های مختلف درخت در حاشیه مزارع و محدوده‌های 4 تا 14 در مزارع با کشت دیم گندم و عدم وجود درخت در حاشیه مزارع انتخاب شدند. بعد از مهاجرت حشرات کامل سن گندم از پناهگاه‌های زمستانی به­سوی مزارع گندم از مرحله­ی به ساقه‌رفتن تا مرحله­ی رسیدگی گندم تعداد 10 کادر (1× 1 متر) تصادفی در هر محدوده به صورت هفتگی نمونه‌برداری شد. در منطقه کورائیم دو گونه زنبور پارازیتویید به نام‌های Trissolcus grandis Thomson (Hym.: Scelionidae) و Ooencyrtus telenomicidia (Vassiliev) (Hym.: Encyrtidae) به عنوان پارازیتویید تخم‌های سن گندم شناسایی شدند. زنبور T. grandis بیشترین فراوانی را در محدوده‌های 1 تا 3 (مزارع آبی گندم و وجود گونه‌های مختلف درخت در حاشیه مزارع) داشت؛ درصورتیکه در محدوده‌های 4 تا 14 (مزارع دیم گندم و عدم وجود درخت در حاشیه مزارع) فراوانی O. telenomicidia در مقایسه با T. grandis بیشتر بود. در بررسی‌های مزرعه‌ای مشاهده گردید که درصد پارازیتیسم در هر دو سال مورد بررسی در محدوده 1 تا 3 در مقایسه با محدوده‌های 4 تا 14 به‌طور معنی‌داری بیشتر بود. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که درصد پارازیتیسم طی مراحل مختلف رشدی گندم و از سالی به سال دیگر متغیر است. طوری که در اوایل گلدهی گندم تعداد تخم‌های گذاشته شده سن بیشتر و درصد پارازیتیسم کمتر بود؛ درصورتی که در اواخر شیری شدن تا خمیری شدن تعداد تخم‌های گذاشته شده سن کمتر و درصد پارازیتیسم بیشتر بود. این نتایج می‌تواند در مدیریت تلفیقی سن گندم در این منطقه مفید باشد.